Kynning á Spori
Þjálfunin byggist á því að hundurinn lærir að nota lyktarskyn sitt til að leita uppi slóð eftir manneskju. Hundurinn starfar sjálfstætt og leiðir leiðbeinanda sinn réttan veg eftir slóð sem þegar hefur verið lögð.
Hundar eiga létt með að fylgja spori með lykt. Það eru ekki bara fótsporin sem skilja eftir sig lykt heldur eru það einnig brotnar greinar, jurtir og húðfrumur frá líkamanum.
Allt þetta verður að slóð sem hundurinn fylgir.
Lyktarskynið er þróaðasta skynfæri hundsins. Um 200 milljónir lyktarfruma hjálpa hundinum að greina í sundur lyktarsameindir sem fara framhjá lyktarslímhúðinni.
Hundurinn “sporar” þegar hann tekur sjálfstætt upp lykt, fylgir slóðinni eftir og finnur hluti sem sporleggjarinn hefur lagt út. Viljinn og löngunin hjá hundum til að spora uppi slóð er mis mikil. En einnig er það undir þjálfaranum komið að fá hundinn til að hafa áhuga.
Hundur sem sýnir þjálfuninni áhuga er hægt að verðlauna og hvetja áfram með leikfangi eða skál með mat í enda sporsins.
Ef hundurinn er mjög áhugasamur um aðrar manneskjur getur stjórnandinn fengið þann sem lagði sporið til að bíða við enda sporsins og leika við hundinn að verkefninu loknu.
Stjórnandi hundsins verður að finna það út hvað hentar hans hundi sem verðlaun til hvatningar á næsta spori.
Búnaðurinn sem þarfnast til sporaþjálfunar er sporabeisli, sporalína og millihlutir.
Sporabeislið þarf að vera þannig að átakið sé rétt á líkama hundsins þegar hann dregur stjórnanda sinn áfram eftir slóðinni.
Dæmigerð sporalína er 15 metra löng, létt og vatnsheld.
Millihlutirnir eru ferhyrndir; um 12 sm langir og 2 sm þykkir en endahluturinn um 36 sm langur.
Hentugt er að vera í fatnaði með stórum vösum svo hægt sé að safna millihlutunum í vasana og einnig að hægt sé að draga upp leikfang að sporinu loknu.
Vindátt skiptir miklu máli þegar hundurinn sporar uppi slóð. Í fyrstu skiptin sem hundurinn sporar er gott að hafa vindinn í bakið til að hjálpa honum. Hundur með meiri reynslu og kunnáttu lætur ekki vindátt trufla sig og lærir að vinna með vindáttinni.
Í fyrstu er gott að leggja eitt spor, um 100 metra beina slóð. Byrjunarpunktinn er gott að hafa við hliðina á einhverju sem sker sig úr til hjálpar stjórnanda. Búinn er til lyktarpallur með þvi að stappa vel niður fótunum á einn stað og ganga svo áfram.
Endapunkturinn á ekki að sjást nema í stuttri fjarlægð.
Þegar hundurinn hefur skilið hvert verkefnið er, er hægt að auka við slóðlengdina. Millihlutum er bætt inn þegar hundurinn hefur náð tiltekinni hæfni í að rekja langa slóð með lyktarskini sínu. Hægt er að leggja mislangar slóðir og með mismörgum millihlutum.
Millihlutina “markerar” hann með því að láta stjórnanda vita að hann hefur fundið þá. Stjórnandi þarf að ákveða fyrir fram hvernig hann vill að hundurinn sinn “markeri”.
Hundurinn þarf alltaf að markera hlutina eins.
Til dæmis getur hundurinn markerað hlutina með því að skila þeim til eigandans, gelta, leggjast eða standa við hlið hlutsins.
Samkvæmt reglum í sporaprófi 1 á hundurinn að spora uppi 300 metra slóð með tveimur 90° beygjum. Tveir millihlutir finnast í slóðinni og einn endahlutur sem hafa verið í snertingu við sporleggjara í að minnsta kosti 30 mínútum áður en sporið er lagt til að bera lykt hans. Sporið á að vera minnst 20 mínútna gamalt en að mestu 50 mínútna gamalt.
Hámarkstími sem teymið fær til að vinna sporið eru 15 mínútur.
Æskilegt er að hundurinn fari í gegn um sporið á jöfnum hraða og haldi stöðugt áfram að vinna. Línan á milli stjórnanda og hundsins á að vera nokkuð strekt og er því gott fyrir stjórnanda að vera í góðum hönskum svo hendurnar særist ekki undan sporalínunni.
Eins og í annarri þjálfun þá er sporaleit góð hreyfing og útivist og styrkir samband milli eiganda og hunds.
Hægt er að sækja námskeið til að afla sér þekkingar á þessari frábæru vinnu með hunda.
Heimildir:
Greinin birtist í 1. tbl Sáms 2010
Höfundur: Anna Francesca Rósudóttir